Spaghettirellen: culturele botsing
OLDENZAAL - In de jaren zestig was er in de Twentse textielindustrie een groot gebrek aan arbeidskrachten. Om de economische groei in stand te houden, moedigde de de Organisatie voor Economische Samenwerking & ontwikkeling (O.E.S.O.) aan om te investeren in buitenlandse arbeiders. In 1960 werd een wervingsverdrag afgesloten met Spanje en Italië. Nog voor het einde van dat jaar arriveerden de eerste (knappe) jongemannen in Oldenzaal.
Angelo Franceschina woonde toen al ruim 50 jaar in Oldenzaal. Een vakman terrazzo werker. Hij fungeerde destijds als tolk; hij was het die de jonge gastarbeiders behulpzaam was met de taal en het leren van de eet- en drinkgewoonten hier in Twente. De Italiaanse jongeren waren keurig gekleed en waren gehuisvest bij kost/gast gezinnen. Veel inwoners van Oldenzaal hadden vooroordelen over de Italianen. De wervingsacties van onder meer de fabrikanten Gelderman en Molkenboer bleken succesvol. Voor de inwoners van Oldenzaal waren er destijds boekjes gedrukt, waarin werd gewezen en gewaarschuwd over het eventueel aangaan van contacten met de Italianen. Men wees op de andere zeden en gewoonten van de jonge Italiaanse mannen.
In het begin waren er geen redenen tot bezorgdheid. Men werkte wekelijks wel vijftig uur en het vertier werd gezocht in het weekend; in de binnenstad van Oldenzaal. Bijzondere plekken waren destijds het St Joseph gebouw aan de Molenstraat, met poortwachter Herman Lansink (Sukkerpot) bij de ingang. Het Siepelke en cafetaria / automatiek Wilti aan de Ootmarsumsestraat waren ook de ontmoetingsplekken. De Oldenzaalse meisjes konden hun ogen niet afhouden van de charmante Italiaanse jongens. De Oldenzaalse jongens vonden dat niet leuk en af en toe liep het wat uit de hand. Alle zeilen werden soms bijgezet om de rust te bewaren.
Oldenzaler Gerard Eisink kan hier bijzonder over verhalen. Zoals u uit de geschiedenis weet werd Oldenzaal toen even landelijk nieuws. De rellen tussen de Oldenzaalse jongeren en de Spaghettivreters werden rijkelijk uitgemeten op radio, TV en door de schrijvende pers. Achter ons liggen nu de jaren van de gastarbeiders. Op vele fronten wordt er aandacht geschonken aan de verhalen en het beleven van deze toen jonge, nu oude Italiaanse mannen in Twente.
De komende maanden augustus en september trekt de theatergroep De Jonge Honden door Overijssel. Deze verhalen over de Spaghettirellen, nu ruim 60 jaar geleden, worden dan opnieuw ten tonele gevoerd. De immers populaire Italiaanse Oldenzaler Salvatore Ierna zal zeer zeker zijn bijdrage leveren tijdens de openluchtvoorstellingen in het Oldenzaalse.
De speeldata zijn van 5 tot en met 8 augustus in Almelo, van 12 tot en met 15 augustus in Borne, van 19 tot en met 22 augustus in Enschede, van 2 tot en met 5 september in Zwolle en afsluitend van 9 tot en met 12 september in Oldenzaal. Kaarten zijn te reserveren bij Stadstheater de Bond.
Typisch Twentse nuchterheid en Italiaanse passie geeft conflict
Een andere aanrader zijn ook de filmvertoningen van 'Het spoor terug', van Renate De Frankrijker. Dit geeft een mooie terugblik op het leven van zes Italiaanse textielarbeiders. Deze film is te zien in Schouwburg Hengelo op dinsdag 7 september, met vertoningen om 16.00 uur en 20.15 uur. Kijk voor kaarten en meer informatie op: www.schouwburghengelo.nl
